Dişlerimiz, çiğneme ve konuşma gibi önemli işlevleri yerine
getirmenin yanı sıra, estetik açıdan gülümsememizin bir parçasıdır. Ağız
sağlığımızın önemini kavramak için dişlerin yapısını ve fonksiyonlarını anlamak
gereklidir. Dişlerimiz, üst (maksilla) ve alt (mandibula) çenede düzenli
sıralar halinde yerleşmiş toplam 32 dişten oluşur. Bu düzen, ağızda düzgün bir
kapanış (oklüzyon) ve işlevsel çiğneme sağlar.
DİŞLERİN TEMEL YAPISI
Dıştan içe doğru dişlerimiz şu katmanlardan oluşur:
Mine
(Enamel): Dişin
en dış katmanıdır ve insan vücudundaki en sert yapıdır. Çiğneme
sırasındaki baskıya dayanıklıdır ve dişi asitlerden korur.
Dentin: Minenin
altında bulunan daha yumuşak bir tabakadir. Dentin, mine ile pulpa
arasındaki bağlantıyı sağlar ve hassasiyete neden olabilecek kanallara
sahiptir.
Pulpa: Dişin
merkezindeki yumuşak dokudur. Sinirler ve kan damarlarından oluşur; dişin
beslenmesini ve duyarlılığını sağlar.
Sement: Diş
kökünü çene kemiğine bağlayan ince bir katmandır. Periodontal bağlarla
birlikte dişin sabit kalmasını sağlar.
DİŞLERİN TÜRLERİ VE GÖREVLERİ
Dişler, farklı görevleri yerine getirmek üzere belirli bir
dizilim ve özelliklere sahiptir. İşte dişlerin türleri ve detaylı açıklamaları:
1. Kesici Dişler (Incisors):
Orta Kesici Dişler (Central Incisors):
Çenenin
tam ortasında yer alır. Alt ve üst çenede ikişer tane olarak toplam 4
tanedir.
Yiyecekleri
kesmek için kullanılır.
Estetik
açıdan çok önemlidir.
Lateral Kesici Dişler (Lateral Incisors):
Orta kesici dişlerin yanında bulunur. Alt ve üst çenede ikişer tane olarak toplam 4 tanedir.
Kesme işlemine yardımcı olur.
Daha dar ve yuvarlak uçludur.
2. Köpek Dişleri (Canines):
4
adet (2 üst çenede, 2 alt çenede) olmak üzere lateral kesici dişlerin yanında
bulunur.
Sivri
uçları ile yiyecekleri tutma ve koparmada kullanılır.
En
uzun köke sahip dişlerdir, çene yapısına destek sağlar.
3. Küçük Azı Dişleri (Premolars):
8
adet (4 üst çenede, 4 alt çenede). Köpek dişlerinin hemen arkasında
bulunur.
Yiyecekleri
ezmeye ve çiğnemeye başlar.
Hem
sivri hem de düz kenar yapısına sahiptir, bu nedenle çok yönlüdür.
4. Büyük Azı Dişleri (Molars):
12
adet (6 üst çenede, 6 alt çenede).
Türleri:
Birinci
ve İkinci Büyük Azılar:
Toplamda
8 adet. Çiğneme ve öğütme işlemleri için kullanılır.
Geniş
ve düz çiğneme yüzeyleri vardır.
Yirmilik
Dişler (Third Molars):
Toplamda
4 adet. Bazı kişilerde çıkmaz veya şekil bozukluğu görülür.
Genellikle
çekilmesi gerekebilir.
Bu düzgün dizilim, ağız kapanışı (oklüyon) ve çiğneme
fonksiyonunun doğru bir şekilde gerçekleşmesini sağlar.
